پژوهشگران از تدوین برنامه‌‌ای جامع برای نحوه‌‌ی گذار کامل و 100 درصدی به انرژی‌‌های تجدیدپذیر در 143 کشور جهان سخن می‌‌گویند.

ضعیت اقلیمی جهان رو به وخامت بیشتر می‌‌رود. جنگل‌‌ها و مراتع نقاط مختلف جهان در شعله‌‌های گاه‌وبی‌گاه آتشی سرکش می‌‌سوزند و تعداد زیادی جانور از جمله کوالاها به‌‌همراه پوشش گیاهی این مناطق در حال ناپدید شدن هستند. خیل عظیمی از مردمان بی‌‌خانمان شده‌‌اند و شمار تلفات حوادث اقلیمی فزونی گرفته است.

خبر بد اینکه دفعات رخداد این‌‌گونه فجایع نیز در گوشه‌‌وکنار جهان شیب صعودی به‌‌خود گرفته است؛ درحالی که امروزه خود دقیقا می‌‌دانیم مشکل کار از کجاست. دانشمندان بارها و بارها از لزوم اقدام فوری در جهت تغییر رویه‌‌ی فعلی گفته‌اند؛ اما سازوکار واقعی این اقدامات همچنان در هاله‌‌ای از ابهام باقی مانده است. 

حال خبر رسیده که پژوهشگران دانشگاه استنفورد موفق به ارائه‌‌ی یک برنامه‌‌ی مؤثر و امیدوارکننده شده‌‌اند. آن‌‌ها با بررسی آخرین داده‌‌های موجود، فهرستی شامل 143 کشور از جهان تهیه کرده‌‌اند که می‌‌توانند تا سال 2050 به‌‌طور 100 درصدی انرژی خود را از منابع پاک تأمین کنند. پیاده‌‌سازی این برنامه نه‌‌تنها می‌‌تواند وضعیت فعلی بحران اقلیمی جهان را سامان دهد؛ بلکه می‌تواند از مرگ‌‌ومیر سالانه هفت میلیون انسان در اثر آلودگی هوا نیز پیش‌‌گیری کند. به‌‌علاوه، پیش‌‌بینی می‌‌شود این برنامه بتواند میلیون‌‌ها شغل جدید در جهان ایجاد کند.

البته پیاده‌‌سازی برنامه‌‌ی یادشده به یک سرمایه‌‌گذاری هنگفت با ارزشی بالغ بر 73 تریلیون دلار نیاز خواهد داشت؛ ولی پژوهشگران معتقد هستند مشاغل ایجادشده به‌‌همراه صرفه‌‌جویی‌‌های حاصل از پیشگیری خسارات می‌‌تواند کل این سرمایه‌‌ی عظیم را در کم‌‌تر از 7 سال به اقتصاد جهان بازگرداند. مارک جکوبسون، نویسنده‌‌ی ارشد و مهندس اقلیمی در گفت‌‌وگو با ScienceAlert می‌‌گوید:

براساس محاسبات پیشین، ما به این نتیجه رسیده‌‌ایم که این اقدام می‌‌تواند جلوی افزایش 1/5 درجه‌‌ای دمای جهان را بگیرد. برنامه‌‌ی زمانی ما بسیار قوی‌‌تر از هریک از سناریوهای مطرح در گزارش هیئت بین‌‌المللی تغییرات اقلیمی خواهد بود. بنابر استدلال ما در سال 2009، گذار 100 درصدی به انرژی‌‌های پاک تا سال 2030 از لحاظ تکنیکی و اقتصادی امکان‌‌پذیر است؛ با این حال، بنابر ملاحظات سیاسی و اجتماعی، درنظرگرفتن نقطه‌‌هدف سال 2050 عملی‌‌تر به‌نظر خواهد رسید.

 

اما سازوکار این برنامه چگونه خواهد بود؟ هدف برنامه این است که در تمامی بخش‌‌های انرژی شامل برق، حمل‌‌ونقل، صنعت، کشاورزی، شیلات، جنگل‌‌داری و ارتش به‌‌طور کامل به منابع تجدیدپذیر اتکا کنیم. به‌‌باور جکوبسون، ما همین حالا نیز 95 درصد از فناوری موردنیاز را در اختیار داریم و تنها درمورد سفرهای دور و حمل دریایی نیاز به ارائه‌‌ی راهکارهای تجاری خوهیم داشت. جکوبسون می‌‌افزاید:

اگر همه‌‌چیز  را باکمک انرژی پاک و تجدیدپذیر برقی‌‌سازی کنیم، خواهیم توانست تقاضای خود را در بخش انرژی تا 57 درصد کاهش دهیم.

او و همکارانش نشان داده‌‌اند که  تنها باکمک انرژی بادی، آبی، خورشیدی و سیستم‌‌های ذخیره‌‌سازی در 143 کشور می‌‌توان تقاضای انرژی جهان را پاسخ داد و در عین حال، پایداری شبکه‌‌های برق را حفظ کرد.

فناوری‌‌های یادشده همگی دردسترس و پایدار بوده و سرعت پاسخگویی سریع‌‌تری نسبت‌‌به نیروگاه‌‌های گازی خواهند داشت و درنتیجه ارزان‌‌تر نیز خواهند بود. همچنین طبق برنامه‌‌ی پیشنهادی هیچ‌‌گونه نیازی به توسعه‌‌ی نیروگاه‌‌های هسته‌‌ای (با دوره‌‌ی طراحی و بهره‌‌برداری 10 الی 19 ساله) نخواهد بود. همچنین بهره‌‌برداری از نیروگاه‌‌های زیست‌‌توده که خود آلودگی بیش‌‌تر هوا را در پی خواهند داشت، منتفی خواهد بود. جکوبسون می‌‌افزاید:

«زغال‌‌سنگ پاک» هرگز وجود نداشته و [در آینده نیز] وجود نخواهد داشت؛ چراکه این فناوری هرگز جواب نمی‌‌دهد و تنها باعث افزایش استخراج و درنتیجه انتشار آلودگی بیش‌‌تر خواهد شد؛ درحالی‌که  انتشار کربن کم‌‌تری را در پی نخواهد داشت. همچنین هیچ تضمینی وجود ندارد که تمامی کربن مهارشده همچنان به‌‌صورت مهارشده باقی بماند.

یافته‌‌های این گروه از دانشمندان نشان می‌‌دهد که برقی‌‌سازی تمامی بخش‌‌های انرژی موجب انعطاف‌‌پذیری بیش‌‌تر تقاضا در بخش انرژی می‌‌شود. همچنین ترکیب انرژی تجدیدپذیر با منابع ذخیره‌‌سازی هماهنگی بیش‌‌تری با این انعطاف‌‌پذیری در مقایسه با وضعیت کنونی خواهد داشت. این برنامه می‌‌تواند در درازمدت به ایجاد 28/6 میلیون شغل تمام‌‌وقت بیش‌‌تر منجر شود؛ در عین حال، پیاده‌‌سازی آن تنها به 0/17 درصد مساحت از اراضی جدید و 0/48 درصد از اراضی خارج از محدوده نیاز خواهد داشت. پژوهشگران در گزارش خود آورده‌‌اند:

البته انتشار دی‌‌اکسید ناشی از فرایند ایجاد زیرساخت‌‌های لازم برای این گذار انرژی امری ناگزیر خواهد بود. محاسبات پژوهشگران نشان می‌‌دهد که تولید فولاد و بتن موردنیاز برای این زیرساخت‌‌ها، انتشار حدود 0/914 درصد از سطح انتشار فعلی CO2 را در پی خواهد داشت. با این حال، استفاده از منابع تجدیدپذیر در فرایند تولید بتن می‌‌تواند این مقدار را کاهش دهد.

بعاد عظیم چنین برنامه‌‌ای به‌‌خودی خود باعث ایجاد عدم‌‌قطعیت و تناقضاتی در پایگاه‌‌داده‌‌ای می‌‌شود. پژوهشگران با مدل‌‌سازی چندین سناریو متشکل از سطوح متفاوتی از هزینه‌‌ها و خسارات اقلیمی توانسته‌‌اند این موارد را نیز پوشش دهند. جکوبسون می‌‌گوید:

 نمی‌توان آنچه را که قرار است رخ دهد، به‌‌دقت پیش‌‌بینی کرد؛ اما راهکارهای بسیار و سناریوهای متعددی وجود دارند که می‌‌توانند مؤثر واقع شوند.

 

مایکل برنارد، صاحب‌‌نظر حوزه‌‌ی فناوری نیز معتقد است که برآوردهای این مطالعه بسیار محافظه‌‌کارانه بوده و در آن از فناوری‌‌ها و سناریوهای پرهزینه اجتناب شده است. او در مقاله‌‌ای از CleanTechnica می‌‌نویسد: «ذخیره‌‌سازی انرژی موضوعی حل‌‌شده است. حتی پرهزینه‌‌ترین و محافظه‌‌کاران‌‌ترین پیش‌‌بینی‌‌های مورد استفاده در مدل جکوبسون بسیار بسیار ارزان‌‌تر از کسب‌‌وکارهای امروزی هستند و تعداد فراوانی از راهکارها را ارائه داده‌‌اند.»

نویسندگان این گزارش تأکید می‌‌کنند که در کنار پیاده‌‌سازی این گذار انرژی، بسیار مهم است که هم‌زمان برای انتشار ناشی از منابع دیگر (نظیر کودسازی و جنگل‌‌زدایی) نیز تدبیری اندیشیده شود. ممکن است چنین پیشنهادی با مخالفت شماری از صنایع و سیاست‌‌مداران مواجه شود؛ به‌‌خصوص دسته‌‌ای که با عملی‌‌شدن گذار در بخش انرژی، متحمل بیش‌‌ترین ضرر خواهند شد و درنتیجه تمام منابع خود را صرف کاهش سرعت سیر حرکت به‌‌سوی آینده‌‌ی پایدار خواهند کرد. به‌نظر می‌‌رسد این گروه از افراد پیش‌‌تر نیز انتقادات خود را متوجه نتایج پژوهش قبلی پژوهشگران کرده بودند.

با این حال، جکوبسون می‌‌گوید که هزینه‌‌های گذار انرژی بسیار پایین آمده و این گذار هم‌‌اکنون در کشورهای فاقد سیاست‌‌گذاری نیز در حال وقوع است. برای مثال، در ایالات متحده‌‌ی آمریکا، 9 ایالت از 10 ایالتی که بیش‌‌ترین میزان نصب نیروگاه بادی را دارند، ازجمله ایالات جمهوری‌‌خواهی هستند که سیاست‌‌گذاری چندانی در جهت تشویق انرژی بادی ندارند.

تاکنون بیش از 60 کشور جهان قوانین مربوط به گذار 100 درصدی به‌‌سوی انرژی الکتریکی تجدیدپذیر را در بازه‌‌ی زمانی 2020 الی 2050 به‌‌تصویب رسانده‌‌اند. گزارش اخیر می‌‌تواند به‌‌منزله‌‌ی راهنمایی عملی برای نحوه‌‌ی پیاده‌‌سازی این سیاست‌‌ها باشد. جکوبسون در مصاحبه با بلومبرگ توضیح می‌‌دهد که انجام این گذار هیچ‌‌گونه عواقبی در پی نخواهد داشت. او می‌‌افزاید: «بیش‌‌تر مردم گمان می‌‌کنند که این روند بسیار پرهزینه خواهد بود. خوشبختانه گزارش پیش‌‌رو بخشی از این نوع نگرانی‌‌ها را مرتفع خواهد کرد.»

دست‌کم 11 گروه مستقل از پژوهشگران معتقد هستند که این نوع گذار انجام‌‌پذیر است. مارک دیزندورف و بن الیستون، پژوهشگران حوزه‌‌ی انرژی دانشگاه نیو ساوث ولز استرالیا نیز در زمره‌‌ی این گروه‌‌ از محققان خوشبین جای دارند. این دو تن با بررسی مهم‌‌ترین انتقادهای مطرح درمورد طرح گذار 100 درصدی به‌‌سوی انرژی تجدیدپذیر این‌‌گونه جمع‌‌بندی کرده‌‌اند: «موانع اصلی بر سر راه (سیستم‌‌های 100 درصد تجدیدپذیر الکتریکی) نه جنبه‌‌ی تکنولوژیکی دارند و نه اقتصادی؛ بلکه اصولا مسائل سیاسی، سازمانی و فرهنگی هستند.»

بنابراین تعداد زیادی از شواهد گواه از آن دارند که ما فناوری، منابع و دانش لازم برای عملی سازی این گذار را در اختیار داریم. حال پرسش نهایی این خواهد بود که در نهایت چه تعداد از ما جرأت کافی برای کنار گذاشتن ترس و باورهای غلط خود را خواهیم داشت؟

جکوبسون در خاتمه خاطرنشان می‌‌کند: «بزرگ‌‌ترین تهدید پیش‌‌رو آن است که برنامه‌‌ها با سرعت کافی پیاده‌‌سازی نشوند. امیدوارم که ملت‌‌ها بتوانند با دیکته‌‌کردن این برنامه‌‌ها به سیاست‌‌مداران خود، در حل مشکلات مطرح‌شده سهیم شوند.»

این گزارش در ژورنال علمی One Earth منتشر شده است. جزئیات مربوط به کشورهای مختلف از اینجا دردسترس خواهد بود. 

منبع خبر

مدیرکل دفتر مطالعات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق ایران می‌گوید در سال گذشته 6 میلیارد لیتر گازوئیل و 3.5 میلیارد لیتر مازوت در نیروگاه‌های حرارتی کشور مصرف شده است.

آلودگی هوا ناشی از فعالیت نیروگاه‌های تولید برق، بحثی است که با تشدید وضعیت آلایندگی‌ها بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد؛ بنا بر آمارهای رسمی ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های کشور اکنون به رقم 85 هزار مگاوات رسیده که نیروگاه‌های حرارتی با ظرفیت 66 هزار و 291 مگاوات جایگاه نخست را در این بین به خود اختصاص داده‌اند، سایر نیروگاه‌ها مانند نیروگاه‌های اتمی، برق آبی و تجدیدپذیر روی هم 10 درصد تولید برق را برعهده دارند.

نیروگاه‌های حرارتی انواع مختلفی مانند بخاری، سیکل ترکیبی، گازی و دیزلی دارند که برای تولید برق نیازمند مصرف سوخت‌های فسیلی نظیر گاز طبیعی  و گازوئیل هستند.

از مجموع ظرفیت نامی نیروگاه‌های نصب ‌شده در کشور، 22 درصد به واحدهای بخار، 35 درصد به واحدهای گاز،  25 درصد به واحدهای سیکل ترکیبی و مابقی به نیروگاه‌های دیزلی اختصاص دارد و از مجموع نیروگاه‌های حرارتی موجود در کشور، 42 واحد دولتی، 60 واحد خصوصی و 21 واحد در اختیار صنایع بزرگ است.

قدمت نیروگاه‌های حرارتی

بررسی قدمت نیروگاه‌های حرارتی کشور نشان می‌دهد622 مگاوات از این نیروگاه‌ها عمری بالای 50 سال و سه هزار و 466 مگاوات معادل چهاردرصد این نوع نیروگاه‌ها هم از عمری بالای 40 سال برخوردارند، هرچه سن یک نیروگاه حرارتی افزایش یابد به قولی فرسوده‌تر شود، میزان آلایندگی آن بیشتر خواهد شد.

اکنون 31 درصد نیروگاه‌های حرارتی معادل 20 هزار و 96 مگاوات عمری بین 20 تا 40 سال دارند و 65 درصد معادل 42 هزار و 729 مگاوات با عمری کمتر از 20 سال مشغول تولید برق مورد نیاز کشور هستند.

مصرف سوخت در نیروگاه های حرارتی

«رضا صمدی» مدیرکل دفتر مطالعات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق ایران در باره روند مصرف سوخت این نیروگاه ها به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: نیروگاه‌های حرارتی برای تولید برق نیازبه سوزاندن انواع سوخت های فسیلی مانند گاز طبیعی و گازوئیل دارند که با احتراق آنها انرژی مورد نیاز برای تولید برق را به دست می آورند.

صمدی می‌گوید: نیروگاه‌های حرارتی، اکنون 90 درصد برق کشورمان را از محل سوزاندن سوخت‌هایی مانند گاز طبیعی، گازوئیل و مازوت تامین می‌کند.

به گفته وی، در سال گذشته 67 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی، 6 میلیارد لیتر گازوئیل و 3.5 میلیارد لیتر مازوت در نیروگاه‌های کشور مصرف شده است.

در این ارتباط، شرکت کنترل کیفیت هوا دو سال پیش در گزارش سهم‌بندی صنایع آلاینده‌ شهر تهران، سهم نیروگاه‌ها را از آلاینده‌های گازی 5.3 درصد و سهم آنها در ذرات معلق را 12.1 درصد برآورد کرد.

البته ممکن است این سهم در سایر استان‌ها بیشتر باشد چرا که به گفته «غلامرضا مهرداد» مدیرکل دفتر پشتیبانی فنی نیروگاه‌های برق حرارتی، سوخت مازوت در نیروگاه های اطراف تهران استفاده نمی شود.

مدیر کل دفتر پشتیبانی فنی نیروگاه‌های برق حرارتی اعلام کرد: برخی نیروگاه‌ها مانند نیروگاه بندرعباس از سوخت مازوت استفاده می‌کنند.

به گفته وی، میزان مصرف سوخت مازوت در نیروگاه‌ها، کمتر از 10درصد مابقی سوخت‌ها است.

«رضا صمدی» مدیرکل دفتر مطالعات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق ایران در این خصوص به ایرنا گفت: سوزاندن این سوخت‌ها تاثیر بالایی در افزایش آلودگی هوا دارد؛ البته این افزایش آلودگی فقط به نیروگاه‌ها ارتباط ندارد بلکه سایر صنایعی هم که از این نوع سوخت‌ها استفاده می کنند در روند افزایش آلودگی هوای شهرها نقش موثری دارند.

صمدی گفت: نیروگاه‌ها به طور معمول با استفاده از گاز طبیعی فعالیت می‌کنند، اما در زمستان با در اولویت قرار گرفتن تامین گاز شهری، مصرف سوخت‌های مایع در نیروگاه‌ها افزایش و به‌ دنبال آن میزان آلایندگی نیروگاه‌ها افزایش می‌یابد.

این مقام مسوول با بیان اینکه مصرف گاز طبیعی برای کاهش آلودگی‌ها بهتر است، افزود: مصرف گازوییل و مازوت به خصوص در فصول سرد سال به همراه بروز پدیده وارونگی دما (اینورژن) تاثیر بالایی در آلودگی هوا دارند.

صمدی ادامه داد: سهم نیروگاه‌ها و سایر صنایع مصرف کننده سوخت‌های سنگین در آلودگی بسیار بالا است؛ گر چه نیروگاه‌ها درسال‌های اخیر بیشتر گاز سوز شده‌اند ولی مصرف بیشتر گاز در بخش خانگی در فصول سرد، میزان مصرف گاز نیروگاه‌ها را کاهش می‌دهد.

مدیرکل دفتر مطالعات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی گفت: آلودگی هوا ناشی از فعالیت نیروگاه ها زمانی بیشتر بروز می کند که سوخت این نیروگاه ها از گاز طبیعی به مازوت تغییر یابد و این آلودگی‌ها هم به خاطر ورودی آنها است؛ وقتی ورودی نیروگاه مازوتی باشد که 3 درصد گوگرد دارد، این گوگرد از دودکش‌ها خارج می‌شود که به شدت آلودگی‌ها می افزاید.

«رضا اردکانیان» وزیر نیرو سوم دی ماه امسال در رابطه با برنامه های وزارت نیرو برای کاهش آلودگی هوا گفت: وزارت نیرو از مدتها قبل درصدد ایفای نقش فعال در کاهش آلودگی‌های هوا بوده که در این راستا استفاده از گاز به جای سوختهای مایع به ویژه در کلانشهرها را در دستور کار قرار داده اما سوخت‌های مایع هم از حیث نقشی که در تولید ذرات معلق خواهند داشت درجات مختلفی دارند.

وزیر نیرو با اشاره به همکاری نزدیک وزارت نفت با وزارت نیرو  گفت: در نشست هیات وزیران تصمیمات خوبی در این زمینه گرفته شد؛ بنابر این انتظار داریم هرچند فصل سرما آغاز شده و مصرف گاز در سطح کشور افزایش پیدا کرده است اما همکاران در وزارت نفت بتوانند میزان بیشتری گاز به نیروگاه‌ها برای مصرف سوخت اختصاص دهند.

اردکانیان افزود: در کنار همه موارد مربوط به توسعه نیروگاه‌ها، احداث و بهره‌برداری از نیروگاه‌های تجدیدپذیر که انرژی پاک تولید می‌کنند نیز در دستور کار است که نقشی تعیین‌کننده‌ در کاهش آلودگی هوا خواهند داشت.

منبع خبر

نصب صحیح پنل و همچنین اینورتر‌های خورشیدی از اهمیت زیادی برخوردار است، نصب غیراصولی باعث ایجاد صدمه به تجهیزات و هدر رفت سرمایه می‌شود.

انتخاب روش نصب صحیح تجهیزات خورشیدی مثل اینورتر و پنل‌ها و همچنین اتصالات آن‌ها از هدر رفت سرمایه جلوگیری می‌کند، ما در این مقاله روش‌های نصب خوب و بد را با تصاویر به شما نمایش می‌دهیم. نصب اینورتر :اینورتر و ایزولاتورها باید قرار گرفتن در مقابل نور مستقیم خورشید محافظت شود.نصب بد(قرارگیری در سمت جنوب)

دردیوارهای خارجی هیچ اتصال الکتریکی در ایزولاتورها نباید از بالا وارد شود.اتصال بد(اتصالات از بالا وارد شده است)

اتصال خوب(اتصالی ازبالا وارد نشده است) 

کابل های اینورتر باید ایمن و مرتب باشد و بتوان آن را کشید.

خوب(مثل تصویر قبل)

بد(کابل بلندو غیرایمن)

همه ی مجراهای باز باید با گلند غیرقابل نفوذ شود نه با سیلیکون.

بد(مجزا با سیلیکون بسته شده است)

خوب(انتهای مجرا با گلند مناسب بسته شده است)

نصب پنل :

پنل ها باید هم سطح باشند.

بد(لبه های پنل ها هم راستا نیستند)

خوب(عالی کنارهم قرار گرفته اند)

هرگونه ریل اضافی باید برداشته شود.

بد(داشتن اضافه ریل)

خوب (20 و 30 میلیمتر از لبه‌ی پنل بیشتر است)

درحالت ایده آل نباید فاصله پنل با لبه پشت بام کمتر از 200 میلی متر شود.

بد(در لبه ی پشت بام قرار دارد)

خوب(فاصله ایمن رعایت شده است)

هیچ کابلی بین آرایه های پنل ها نباید به صورت آشکار و در مقابل نورخورشید باشد.

بد(کابل ها بین دو آرایه در لوله قرار گرفته است)

خوب(کابل ها پنهان شده است)

کلمپ های پنل ها باید مطابق با دفترچه راهنما بسته شوند.

خوب(به تصویر قبلی نگاه کنید کلمپ‌ها 300 میلیمتر بالا وپایین پنل بسته شده است)

بد(کلمپ در وسط پنل بسته شده که امکان ترک خوردن در باد وجود دارد)

پنل ها باید در طول روز بدون سایه باشد.

بد(این عکس در ظهر گرفته شده سات که سایه وجود دارد)

تمام ایزولاتورها در پشت بام باید محافظت بشوند.

بد(ایزولاتور یدون محافظ)

خوب(ایزولاتور با محافظ)

پایه ها برای داشتن حداکثر استحکام باید دارای زاویه مناسب باشند.

خوب(پایه ها بصورت زاویه دار هستند)

بد(پایه ها بصورت عمودی هستند)

منبع خبر